Szkole sopockiej, jej historii i przedstawicielom będą poświęcone liczne wydarzenia, które zaplanowano w Sopocie na weekend 25-26 października 2025 r. W tych dniach, pod hasłem „80 lat szkoły sopockiej” odbędą się wykłady, spacer ulicą Obrońców Westerplatte i debata nad fenomenem artystycznym, politycznym i społecznym szkoły sopockiej. Na wszystkie wydarzenia wstęp wolny.
Określenie „szkoła sopocka” jest związane z Państwowym Instytutem Sztuk Plastycznych, działającym w Sopocie od października 1945 roku, którego nazwę wkrótce zmieniono na Państwowa Wyższa Szkoła Sztuk Plastycznych w Gdańsku z siedzibą w Sopocie. Zajęcia odbywały się głównie w willi Bergera przy ul. Obrońców Westerplatte 24 (do 1958 r.) ale także w poniemieckiej Kunsthalle, czyli obecnym Sfinksie, oraz w „Pawilonie” przy molo.
O „szkole sopockiej” mówimy również w kontekście grupy artystów prezentujących określoną postawę wobec doktryny socrealizmu w sztuce, narzuconej po II wojnie światowej przez nową władzę. W gronie założycieli znaleźli się: Józefa i Marian Wnukowie, Jacek i Hanna Żuławscy, Juliusz i Krystyna Studniccy i Janusz Strzałecki. W kolejnych latach znaczącą rolę odegrali m.in. Artur Nacht-Samborski, Mieczysław Baryłko, Władysław Jackiewicz, Stanisław Teisseyre czy Kazimierz Śramkiewicz.
80 lat szkoły sopockiej – program:
25 października – sobota
• godz. 12.00 „Feliks Dzierżyński a szkoła sopocka” – wykład prof. dr hab. Dariusza Markowskiego. Miejsce: Stan Surowy, ul. Boh. Monte Cassino 63 (Promenada Sopocka)
Wykład poświęcony będzie tematowi wielkoformatowego obrazu, który został odnaleziony podczas prac remontowych budynku pawilonu X Cytadeli Warszawskiej, przygotowujących w 2018 roku wnętrza Muzeum Niepodległości do uroczystych obchodów setnej rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości. Tego zaskakującego odkrycia dokonali pracownicy Katedry Konserwacji-Restauracji Sztuki Nowoczesnej i Współczesnej UMK, którzy odsłonili ukryty za ścianką działową (od ponad 25 lat) obraz autorów wywodzących się z tzw. szkoły sopockiej. Twórcami wielkoformatowego obrazu o rozmiarach 280 cm na 560 cm., zatytułowanego „Dzierżyński na czele manifestacji 1 majowej 1905 r.” są: Teresa Pągowska, Krystyna Łada-Studnicka, Juliusz Studnicki, Hanna Żuławska i Józefa Wnukowa.
• godz. 15.00 „Miejska przestrzeń szkoły sopockiej” – wykład prof. dr hab. inż. arch. Jacka Dominiczaka. Miejsce: Stan Surowy, ul. Boh. Monte Cassino 63 (Promenada Sopocka)
Wykład oparty na tezie sopockiego trójkąta budynków szkoły sopockiej. Teza mówi, że takie ułożenie budynków powodowało, że studenci i profesorowie szkoły spotykali się na ulicach całego śródmieścia Sopotu i że mieszkańcy miasta niemal zawsze mogli ich tam spotkać, czuć ich obecność w mieście.
26 października – niedziela:
• godz. 12.00 „Śladami szkoły sopockiej” – spacer po ulicy Obrońców Westerplatte. Prowadząca: Olga Krzyżyńska, miejsce zbiórki: willa Bergera (ul. Obrońców Westerplatte 24)
Spacer będzie wspomnieniem sopockich dziejów Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych, powstałej w 1945 w Sopocie i w 1954 roku przeniesionej do Gdańska. W trakcie spaceru zaprezentowane zostaną budynki przy ulicy Obrońców Westerplatte, kojarzone ze szkołą sopocką, oraz związanymi z nią artystami – nie tylko plastykami. Spacer będzie urozmaicony licznymi zdjęciami omawianych miejsc i ludzi.
• godz. 14.00 „Szkoła sopocka. Fenomen artystyczny, polityczny i społeczny” – debata z udziałem: prof. dr hab. inż. arch. Jacka Dominiczaka, prof. ASP dr hab. Anny Reinert-Faleńczyk i dr Anny Zelmańskiej-Lipnickiej. Moderatorka: Anna Świtajska, miejsce: Stan Surowy, ul. Boh. Monte Cassino 63 (Promenada Sopocka)
Debata na temat fenomenu szkoły sopockiej, którego nie daje się uchwycić w żadne sztywne definicje i ramy. Od lat jednak ten temat fascynuje i inspiruje historyków sztuki, malarzy, rzeźbiarzy i architektów. O przeszłości i teraźniejszości szkoły sopockiej i o jej wpływie na współczesnych twórców oraz o jej znaczeniu dla Trójmiasta na przestrzeni osiemdziesięciu lat będzie można posłuchać w trakcie rozmowy z wybitnymi autorytetami: Anną Reinert-Faleńczyk, sopocką artystką i profesorką ASP, Anną Zelmańską-Lipnicką, historyczką sztuki specjalizującą się w badaniu dokonań artystów ze szkoły sopockiej oraz profesorem Jackiem Dominiczakiem, architektem i profesorem ASP.
Na wszystkie wydarzenia wstęp wolny.